Thư gửi người trẻ – Số 2: GỬI NHỮNG CHÀNG TRAI TUỔI 15…

Hôm vừa rồi mình vừa ngồi lại với một cậu trai trạc tuổi Tin nhà mình, là con của một người bạn. Cậu xin qua gặp mình với lý do đầu tiên liên quan đến một cô gái cũng trạc tuổi mà cậu đang theo đuổi, làm sao để người ta để ý đến mình và thương mình hơn. Hỏi dăm câu hỏi, câu chuyện lan man trở về với lý do chính vẫn nằm trong lòng cậu mấy tuần nay: mâu thuẫn với mẹ cậu. Những vấn đề nhỏ xíu kiểu ‘lông gà, vỏ tỏi’, vậy mà ráp lại vẫn khiến hai mẹ con tới lúc… không nhìn mặt nhau được, cậu hỗn với mẹ, quát mẹ, còn mẹ cậu thì nửa đêm khóc nức nở qua điện thoại với mình cả tiếng đồng hồ. Những vấn đề tưởng là cá biệt ở một đôi mẹ – con cụ thể, hóa ra lại dường như rất dễ gặp, ở đâu đó nơi những đôi mẹ và con mà con trai bước vào tuổi mới lớn, mười lăm mười sáu với những phát triển tâm sinh lý nhiều khi mẹ thấy… chướng mắt chịu không được; còn mẹ bước vào giai đoạn tuổi trung niên với không ít những khó khăn áp lực cả về bản thân lẫn môi trường sống. Cứ vậy mà chiến tranh lạnh cứ diễn ra, ngày này qua ngày khác không có khả năng vãn hồi, và đỉnh điểm là những lần cậu con trai đòi bỏ đi khỏi nhà, và mẹ cậu ‘trả đũa’ bằng cách ‘cấm vận’ kinh tế: không cho tiền tiêu vặt, kèm theo lời lạnh lùng thông báo: con nhắm ra khỏi nhà mà bạn bè nuôi con nổi tới cuối tháng thì con hãy làm nhé!

Thương lắm đấy, mà cứ khổ hoài thôi. Mẹ cũng buồn, con cũng buồn. Cả hai thấy ngột ngạt, bế tắc.

Mình hỏi cậu con trai: “Vì sao con không thấy hợp với mẹ?” Cậu nói, vì mẹ… nói nhiều, càm ràm cằn nhằn la cậu hoài, lại không có khả năng tư vấn bài vở cho cậu, cứ góp ý vô mà… không đúng gì đâu không hà! Mình cười, nói con trai à, cô ở nhà đây, một năm nay cũng có góp ý gì được cho Tin Nhái nữa đâu về mặt chuyên môn học tập. Lớp chín rồi, bài vở toàn những chi tiết vượt khỏi tầm nhớ của những thứ mà cô và cả mẹ con học qua đã mấy chục năm nay, nên Tin cũng tự học là chủ yếu. Nói như vậy để con không thấy rằng mẹ của con là ‘dốt nát’ nên con coi thường. Và thêm nữa con à, nếu chỉ vì mẹ con giờ đã không ‘giỏi’ bằng con xét riêng trong chuyện học hành bài vở ở trường, thì con thử nhìn những trường hợp những người buôn gánh bán bưng ngoài lề đường kia, bản thân họ lận lưng được bao nhiêu con chữ? Vậy mà biết bao người trong số họ đã cặm cụi cả đời để chắt chiu từng đồng cho con cái họ ăn học nên người. Nếu áp theo cách nghĩ của con, vậy con cái họ hẳn phải khinh thường cha mẹ họ lắm, vì cha mẹ họ nào có được chữ nào để chỉ dạy họ đâu? Cậu trai trẻ ngồi im, cúi đầu.

Mình nhớ lại hôm trước, qua những tiếng nức nở trong điện thoại, mẹ cậu từng ‘khai’ với mình, ngày còn nhỏ cậu là một đứa bé cực kỳ tình cảm, lúc nào cũng đeo theo mẹ sát không rời, đỡ đần, chia sẻ với mẹ chuyện vui chuyện buồn… Cho đến ngày cậu tới tuổi dậy thì, cậu dần trở thành một con người khác.

Cuộc trò chuyện giữa hai cô cháu trôi đi trong những băn khoăn tuổi mới lớn của cậu. Mình nói, con ạ, con sinh ra ở đời này được như thế này cũng là nhờ những điều tốt con đã làm được ở những đời sống trước, và những người con thấy có vẻ còn thuận lợi, được ưu ái hơn con nữa, những người đó có lẽ còn đã cố gắng làm được nhiều điều tốt, thiện lành hơn nữa ở những đời trước của họ. Vậy đời này con cũng đừng mang tâm đố kỵ, so đo với bất kỳ ai, bởi tính đố kỵ, so đo chính là điểm thiết yếu sẽ kéo con xuống thành một kẻ tầm thường, xấu bụng. Thay vào đó, con muốn được như người ta chăng? Hãy năng làm nhiều việc tốt việc thiện hơn nữa. Những việc này sẽ giống như một dạng ‘điểm tích lũy’ về mặt phước, khiến cuộc đời con dần thay đổi theo hướng mỗi ngày thêm sáng sủa hơn nữa. Và một trong những điều tốt đẹp nhất mà con có thể làm ngay, đó chính là làm lành với mẹ con, thân thiết và thương yêu ba mẹ con hơn!

Mình nói với cậu, bản thân con cái sinh ra, đứa nào cũng là một dạng ‘Nghiệp’, một dạng ‘nợ nần’ mà người làm cha làm mẹ phải trả, vì con thấy không, kể từ lúc sinh ra con cho tới con lớn khôn, cho đến ngày cha mẹ nhắm mắt xuôi tay về với ông bà, lúc nào trong lòng cha mẹ cũng canh cánh nỗi lo lắng cho con, vì con. Cho nên, cho dù con cái có biết thương yêu cha mẹ hay không, cha mẹ vẫn là người thương yêu con vô điều kiện, suốt đời.

Và ngược lại, con có bao giờ tự hỏi, vì sao con sinh ra trong cõi đời này mà làm con cái của ba mẹ con mà không phải là con một ai khác? Là con của những người cha người mẹ không hề hoàn hảo với một số những điểm mà ở tuổi mới lớn, con cảm thấy ‘khó chịu’, cảm thấy ba hoặc mẹ không hiểu mình, hoặc quá khó thương khó gần? Trước hết, cô phải khẳng định thêm lần nữa là không có cha mẹ nào là hoàn hảo hết, mỗi người sẽ tùy theo hoàn cảnh mà có những khuyết điểm nhiều hay ít. Tuy vậy, bản thân cha mẹ cũng là những dạng ‘bài tập’ mà Ơn Trên ấn định xuống cho mỗi người con cái, để đo xem con hành động với ba mẹ thế nào. Và con biết không, làm con cái phải biết kính yêu, hiếu thảo với cha mẹ, đó chính là điểm quan trọng để Ơn Trên quan sát và cộng hay trừ điểm con nặng nhất ở cột ‘tích phước’ cho con ở đời này. Mà con nghĩ coi, thôi chưa cần nhắc tới yếu tố ‘tích phước’ hay không, chỉ nghĩ đến việc đời này, những ngươi thân gần nhất với con nhất, lo lắng cho con nhiều nhất là cha mẹ con mà con còn thương không nổi, thì sau này ra đời con còn thương nổi ai?

Những bạn gái hiện giờ con đang nhất thời cảm thấy ‘rất thích’, có thể là vì cô ấy xinh xắn hoặc duyên dáng, nhưng gần nhau mãi vài năm, cái sự ‘rất thích’ này phai phai bớt, lúc đó con còn yêu cô ấy nhiều như hiện giờ không? Mà các cô ấy nhìn vô gia đình con, thấy tới ba mẹ con con còn không thương, thì làm sao các cô tin tưởng con sẽ thương cô ấy dài lâu ?

Có lẽ chạm trúng ‘nỗi lòng’ của cậu, cậu ngồi im, không nói gì.

Sẵn đà mình ‘tiến lên’ luôn. Tiết lộ luôn với cậu trai trẻ một điểm thiết yếu không một chàng trai tuổi mười lăm nào nên bỏ qua. Đó là: một chàng trai biết yêu thương, quan tâm, chăm sóc những người xung quanh mình một cách thật lòng, chàng trai ấy sẽ được ‘điểm’ rất cao trong lòng các cô gái! Cậu cười cười, không cô ơi, bây giờ con gái chỉ mê mấy con trai đẹp trai thôi ! Mình nói, nà, con cũng đẹp trai nha! Con đẹp theo kiểu của con, con lại là chàng trai thông minh, học giỏi, lại am hiểu âm nhạc, nhiều tài lẻ… Giờ nếu con lại biết yêu thương và hay giúp đỡ người khác nữa…, đó sẽ là điểm cộng ‘triệt để’ hạ gục các cô gái nha! Cậu nói, nhưng mà lỡ con quan tâm giúp đỡ bạn, bạn lại tưởng… con để ý bạn rồi bạn nghĩ này nọ về con thì sao? Mình cười, miễn làm sao con đừng vừa giúp người ta mà đỏ mặt tía tai, ấp a ấp úng, ai dám nghĩ con có ý gì. Vả lại, lúc đó bạn sẽ thấy con giúp khắp mọi người chứ không riêng gì bạn, sao bạn hiểu lầm con được!

Và mình cũng dặn thêm, hành động giúp không bằng thái độ giúp, con nhớ chủ động nhìn ra và tỏ ý giúp mọi người bằng những động thái cụ thể, chứ không nên chỉ hỏi trổng không, là « Bạn/ cô/ chú cần gì không mình/con giúp» nha chưa. Cậu gật đầu.

Mình lại bổ sung, con biết không, hãy lặng lẽ làm tất cả những điều đó bằng trái tim mình và ‘áng binh bất động’ đó, tự các cô gái sẽ yêu mến con thật nhiều và chủ động… bày tỏ tình cảm với con, ahihi. Nhớ nha, con gái có tính này kỳ lắm, con mà theo đuổi cô ấy, cô ấy sẽ… làm giá, nhưng nếu con tự động ‘tỏa hương’ và không tỏ vẻ gì đặc biệt chú ý đến cô ấy, cô ấy sẽ tự tìm đến con ! Mà giữa hai hướng này con thấy hướng nào con ‘ngon lành’ hơn? Cậu lại cười, có lẽ đang ‘trúng tim đen’ của cậu, mấy hổm rày cậu bị cô gái mà cậu yêu mến ‘hành’ cho tâm trạng cậu lên lên xuống xuống không ngừng, chắc cậu cũng ‘thấm’ rồi 

Hai cô cháu chia tay trong sự nhẹ nhàng, vui vẻ. Mình nói, thôi hôm nay khuya rồi, con về khoan hãy ‘làm lành’ mẹ ngay, nhưng bắt đầu từ sáng mai, hãy thử bắt chuyện lại với mẹ, hỏi những câu nhẹ nhàng, quan tâm tới mẹ hơn một chút, con nhé. Con đừng sợ mẹ con thấy con ‘xuống nước’ mà ‘làm nư’, giữa hai người là tình thương nhau thắm thiết mà, có phải kẻ thù nhau đâu, có lẽ mẹ cũng đang chờ đợi một dịp để lại được làm lành với con rồi… Mà mình cũng thẳng thắn nói rõ, cũng có vài điều trong cư xử của mẹ con cô không đồng tình lắm, từ từ cô cũng sẽ góp ý cho mẹ con, con yên tâm. Hai điều tối quan trọng phía mẹ cần điều chỉnh ngay, một là không lục lọi thông tin riêng tư của con trên điện thoại, ipad…, để đảm bảo bản thân con cảm thấy mình được tôn trọng; hai là tôn trọng sở thích cá nhân của con trong chuyện ăn mặc, cho dù điều đó đôi khi trong mắt người lớn là hơi ‘chướng mắt’. Con lớn rồi, có chính kiến riêng, có gu riêng, miễn sao những gì con ăn mặc không đi ngược thuần phong mỹ tục, con cần đảm bảo con không xăm trổ, xỏ lỗ tai, nhuộm tóc mấy chục line, hay áo quần có hình ảnh phản cảm…; còn lại, cứ để con tự nhiên đi. Đừng áp quan điểm cá nhân của mình vào tầm suy nghĩ của con, những việc nhỏ xíu như vậy hoàn toàn có thể là ‘ngòi nổ’ cho những mâu thuẫn lớn bùng lên, các mẹ có biết không?

Mấy ngày sau có dịp gặp mẹ cậu, mình cũng góp ý chân thành như vậy. Mẹ cậu tiếp nhận ngay ý thứ hai, nhưng riêng với ý “không lục soát thông tin riêng tư của con”, mẹ cậu ngần ngừ, như vậy làm sao có thể nắm được tình hình của con? Mình nói, hãy chọn cách thông minh hơn, là hãy tập giữ sự thân thiết, mang tính định hướng chứ không áp đặt, và gợi cho con chủ động kể mình nghe. Hãy tập định trong đầu con, mẹ là một người bạn, một chỗ cho con khi cần có thể dựa vào, không nên là người giám sát thông tin mọi lúc mọi nơi. Chủ động kể và bị động tiết lộ, hai cái đó khác nhau nhiều lắm chứ!

… Bẵng đi mấy ngày. Một buổi tối hôm qua mình nhận được tin nhắn của chàng trai trẻ: “Hiện tại con với mẹ con đã tiến triển tốt hơn trước, con cảm ơn cô đã giúp đỡ con trong thời gian qua. Trong thời gian tới, con sẽ hoàn thiện bản thân mình hơn theo những góp ý của cô hôm bữa nha cô, con chào cô.” Chài ai, đọc tin nhắn mà mình cứ mỉm cười hoài không thôi. Vừa thấy thương vừa có chút hơi buồn cười. Chắc là cậu chàng ‘nghiêm túc rút kinh nghiệm’ vì bữa đó mình đã phê bình, rằng cậu chỉ biết cầu cứu người khác khi cậu gặp khó khăn, rồi sau khi mọi chuyện êm đẹp cậu lại lặn mất tăm không một dòng báo cáo tình hình  Thôi, tiến bộ như vầy là tốt lắm rồi.

Chiều nay lại nhận được tin nhắn cám ơn từ mẹ cậu. Mình vui. Những tháng ngày này công việc lu bu quá trời quá đất, cũng cố gắng giúp được cho một đôi mẹ con lại vui vẻ với nhau. Có điều quá trình từ chỗ ‘làm lành’ đến thật sự yêu thương thân thiết như những ngày xưa giữa họ có lẽ còn một khoảng nỗ lực khá xa, nhưng tin rằng một khi mỗi người đã vén đi được những chấp niệm làm vướng tầm mắt, họ sẽ nhìn thấy rõ rốt cục điều gì mới là tối quan trọng ở đời. Và như vậy, rồi trái tim họ sẽ mách bảo họ nên làm gì để đi được cùng nhau dài lâu. Mong sẽ là như vậy.
(21.5.2017 – QH)

+ Không tiện đưa hình ảnh của các ‘đương sự’ có liên quan lên đây, thôi đem hình hai mẹ con nhà Nhái chụp được hồi mùng một Tết năm nay làm minh họa. Thằng Nhái nhà mình cũng đang tuổi mười lăm, câu chuyện này con cũng theo sát và chia sẻ cùng mẹ. Những chàng trai tuổi mười lăm mười sáu, cơ thể đã ‘trổ mã’ cao vều nhưng đầu óc nhiều khi vẫn còn trẻ con lắm  Nhưng không sao, rồi dần dần các bạn sẽ trưởng thành, rất nhanh…